Haber metinleri için yaşayan zaman bilgisi

Haber metinleri için yaşayan zaman bilgisi

Haber metinleri için olayın gerçekleştiği zamanı okurun zaman çizgisine göre her seferinde yeniden üreten bir kod ve bu koda bağlı bir eklenti hazırladım.

Kategori:Projeler

Yayımlanma:


Haberin temel öğelerinden olan zamana dair bilgi, belki de haber metinlerinin içinde en esnek olabilen kısım. Olaya ya da olguya dair soruların yanıtları aynı kalsa da dile getiriş şeklimiz zaman bilgisini farklılaştırabiliyor. Bu farklılaşma ise zamanın akışkanlığından kaynaklanıyor.

Basılı gazetenin hâkim haber alma şekli olduğu dönemde, içeriğe dair sonradan müdahale mümkün olmadığı ve gazeteler genellikle dünün haberini okuruna ulaştırdığı için zamana dair bilgi de genellikle “dün” ifadesi ile dile getiriliyordu. Çünkü gazetenin her sayfasında o sayfanın hangi güne dair işlenmiş enformasyon içerdiği bilgisine yer veriliyordu. Bu nedenle de haberin okunuşunu kolaylaştırmak için haber metininde “1 Ocak 1970’te” ifadesi yerine “dün” demek tercih ediliyordu.

Bkz:Dün Şeref Stadı’nda oynanan Büyükdere-Altınmızrak maçında futbolcu ve taraftarlar kıyasıya dövüştüler.” – Milliyet Gazetesi. (1970, 2 Ocak). s.10 Spor

Bu kullanım haber metnine dair diğer ezberler gibi internet gazeteciliğinde de sorgulanmadan kullanılmaya başlandı. Çünkü benzer şekilde her haberin sayfasında içeriğe dair zaman bilgisi yer alıyordu. Ancak bu zaman bilgisi haber metninin içinde yer almadığı için deneyimsizce haberin güncellenmesi ya da başka bir yayın tarafından kolayca kopyalanması gibi durumlarda haber metni, gerçeklikle olan mesafesini biraz daha artırmış oluyor.

İşte bu noktada “Peki ya haber metinleri kendini tazeleseydi?” sorusundan hareket ederek internet sitelerindeki haber metinlerinin içinde kullanılabilecek basit bir kod (function) hazırladım. Bu kod olayın gerçekleştiği zamanı okurun zaman çizgisine göre her seferinde yeniden üretiyor. Böylece haber metinlerindeki zaman bilgisi kendini güncellemiş oluyor.

Yukarıdaki örnekten gidecek olursak; okur haberi 1 Ocak 1970’te “Bugün Şeref Stadı’nda oynanan…” şeklinde okurken, 2 Ocak 1970’te “Dün Şeref Stadı’nda oynanan…” ve 5 Ocak 1970’te “Geçtiğimiz günlerde Şeref Stadı’nda oynanan…” şeklinde okuyacak.

Hazırladığım koddaki zaman aralıkları şöyle:

  • 0 – 19 dakika arası “biraz önce
  • 20 dakikadan sonra 23.59’a kadar “bugün
  • Aynı gün 00.00 ile sonraki gün 23.59 arası “dün
  • İki gün sonra 00.00 ile 23.59 arası ya da İki gün sonra 00.00 ile 6 gün sonra 23.59 arası hafta değişmemiş ise “geçtiğimiz günlerde
  • 6 gün sonra 23.59 ile aynı ay içindeki aralıkta veya iki gün sonra 00.00’da hafta değişmiş ise “geçen hafta
  • bu şartlar dışında aynı ay içinde ise “geçtiğimiz haftalarda
  • önceki ay ise “geçen ay
  • önceki aydan sonra ise “G Ay YYY tarihinde” formatı

WordPress eklentisi

Hazırladığım bu kodu daha kolay bir kullanım sağlaması için basit bir WordPress eklentisi haline de getirdim. Eklenti sadece web sitesine işlev eklemekten ibaret olduğu için veri tabanı ya da site dosyalarında herhangi bir şişmeye ya da güvenlik açığına neden olmuyor. Güvenle kullanabilirsiniz.

Eklenti şu an için WordPress gönüllüleri tarafından inceleme bekliyor. Onaylandıktan sonra WordPress deposundan erişilebilir olacak ancak dilerseniz kendi sunucum üzerinden eklentiyi edinebilirsiniz.

Eklentiyi yükledikten sonra tek yapmanız gereken haber metninde zaman bilgisinin geçeceği yere [liveDate4news]15.03.2018 16.41[/liveDate4news] etiketlerini girerek arasına olayın yaşandığı tarihi yazmanız. Eğer zaman bilgisini cümle başında kullanacaksanız eklentinin oluşturacağı metnin ilk harfini büyük yapmak için [liveDate4news capital]4/11/2018[/liveDate4news] şeklinde kullanabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken tek şey ise tarih formatı. Eklentide dünya genelinde en çok tercih edilen tarih formatı olan little-endian (gün, ay, yıl) formatını kullandım. Örnek olarak; “01.01.1970“, “22/04/1996“, “14-08-2017” veya “22 April 1996” (İngilizce) gibi yazım formatlarını kullanabilir, ek olarak saati de “13.30” şeklinde tarihin sonuna ekleyebilirsiniz.

Örneğin;
Kullanım:[liveDate4news]13.03.2018[/liveDate4news] meydana gelen olayda…”
Çıktı: “Dün meydana gelen olayda...”

Eklentiyi GNU General Public License v3.0 ile yayımlıyorum. Dilerseniz GitHub üzerinden katkıda bulanabilirsiniz.

Kişisel geleneğim olduğu üzere bu eklentiyi de “Eriyen Saatler” adıyla da bilinen “Belleğin Azmi” adlı eserini Eistein’in görelilik kuramından etkilenerek oluşturduğu söylenen sürrealist ressam Salvador Dalí’ye ithaf ediyorum.

Afiyet olsun.