Reuters Enstitüsü’nün yayımladığı Dijital Medya Raporu 2019’a göre Türkiye’de en çok takip edilen haber kaynakları arasında haberlerine en az güvenilen kuruluş A Haber oldu. A Haber ile birlikte Anadolu Ajansı, Show TV ve Sabah gibi listenin son sıralarında yer alan haber kuruluşlarının okur ve izleyicilerinin bu kuruluşlara güven oranının yüksek olması ise dikkat çekti. Fox TV, NTV ve CNN Türk’ün en çok güvenilen kanallar olduğu Türkiye’de haberlere olan ortalama güven oranı ise yüzde 46’da kaldı.
Oxford Üniversitesi bünyesinde habercilik alanında faaliyet gösteren Reuters Enstitüsü, 38 ülkeden 75 bin haber kullanıcısı ile yaptığı anketin sonuçlarına yer verildiği Dijital Medya Raporu 2019’u yayımladı. Raporun Türkiye ile ilgili kısmında Doğan Medya’nın Demirören Holding’e satışına değinilerek, “İktidar partisi, önde gelen medya grubunun hükümet yanlısı bir iş insanına satışı ile geçtiğimiz yıl boyunca Türkiye medyasındaki kontrolünü güçlendirdi. Televizyon, Türkiye’deki en önemli haber kaynağı olmaya devam ederken, sosyal ve dijital medya alternatif ve eleştirel bakış açıları için önemli bir çıkış noktası halinde” değerlendirmesine yer verildi.
Doğan Medya’nın satışının 2008 yılında Turkuvaz Medya’nın satışında olduğu gibi devlet bankası kredileri ile gerçekleştiğine dikkat çekilen raporda, “Doğan Grubu’nun Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın hükümetini eleştirme kabiliyeti satıştan önce zaten erimiş olsa da, satın alma sonrasında medya organları hükümeti açıkça destekler hale geldi. Satış, uluslararası üne sahip Hürriyet gazetesinin de dahil olması nedeniyle özellikle önemli ve ülkedeki politik dönüşümü yansıtıyor” denildi.
“Gazetelerin kapanması sürpriz olmaz”
Raporun Türkiye ile ilgili kısmında ikinci olarak HaberTürk ve Vatan gazetelerinin satışların azalması ve maliyetlerin artması nedeniyle basılı yayına son vermesine değinildi. Gazetelerin reklam gelirleri azalırken Türk lirasının değer kaybetmesi ile baskı maliyetlerinin artması nedeniyle gazetelerin sayfa azalttığı, bazı yerel gazetelerinse kapandığı dile getirildi. Basılı gazetelerin toplam tirajlarının 2017 yılında 2013 yılına oranla yüzde 33 oranında gerilediği hatırlatılan raporda, “Bu arka plan göz önüne alındığında, diğer gazetelerin yakın gelecekte kapanması sürpriz olmaz” değerlendirmesi yapıldı.
Raporda, bağımsız gözlemci Freedom House tarafından medya alanında ‘özgür değil’ olarak sınıflandırılan Türkiye’de, Sözcü ve Cumhuriyet gibi hükümeti eleştiren gazetelerin yanı sıra BBC gibi yabancı kuruluşların popüler hale geldiğine yer verildi. Sosyal medya ile küçük çaplı internet sitelerinin de öne çıktığı ifade edilen raporda örnek olarak 2018’deki Cumhurbaşkanlığı seçimi ve 2019 yerel seçimleri için muhalefet partilerinin seçmenlere ulaşmak için öncelikle sosyal medyayı kullandığı belirtildi. Ek olarak medyadaki kutuplaşmanın ve Türkiye’de siyasete yön verenlerin yanlış bilginin yayılmasına giderek artan bir şekilde sebep olması nedeniyle gerçeği kontrol eden doğrulama kuruluşlarının ortaya çıktığı vurgulandı.
En az A Haber’e güveniliyor
Raporda ayrıca okurların haberlerin takibi alışkanlıkları ve haber kaynaklarına olan güvenlerine dair veriler de paylaşıldı. Buna göre, Türkiye’de haberlere güvenilme oranı yüzde 46 olurken, en çok güvenilen kuruluşlar Fox TV, NTV, CNN Türk, Cumhuriyet ve Sözcü şeklinde oldu. En popüler 15 medya kuruluşu arasında haberlerine en az güvenilenler Anadolu Ajansı, Show TV ve Sabah şeklinde gerçekleşti. A Haber ise en az güvenilen haber kaynağı oldu. Genel güven oranları dışında okurların takip ettikleri haber kaynaklarının haberlerine güveni ise yüzde 52 olarak açıklandı. Genel güven oranında son sıralarda yer alan hükümete yakın medya kuruluşlarını takip edenlerin bu kuruluşların haberlerine olan güven düzeyinin yüksek olması ise dikkat çekti.
YouTube ve Instagram yükselişte
Medya kuruluşlarının tek elde toplanması nedeniyle sosyal medya gibi alternatif mecraların haber takibi konusunda güç kazandığı Türkiye’de YouTube haber takibi konusunda ilk sırada yer aldı. İkinci sırada yer alan Facebook’u WhatsApp, Instagram ve Twitter izledi. Facebook ve Twitter, son yıllarda haber takibi konusunda gerilerken görsel odaklı YouTube ve Instagram üzerinden haber takibi ise yükselişe geçti.
Habere erişme noktasında 2015 yılında okurların yüzde 65’i tarafından tercih edilen bilgisayar, 2019 yılında okurların yüzde 52’sine gerilerken 2015 yılında okurların yüzde 57’si tarafından habere erişmek için kullanılan cep telefonları, 2019 yılında bu oranı yüzde 71’e çıkardı.