PİAR Araştırma, Türkiye Geneli Siyasi Gündem Araştırması’nın Temmuz 2019 sayısını yayımladı. 26 ilde 2460 kişiyle yüz yüze görüşülerek yapılan araştırmaya göre katılımcılardan parlamenter sisteme geri dönülmesi gerektiğini savunanlar yüzde 62,5 şeklinde olurken “Bugün seçim olsa Recep Tayyip Erdoğan’a oy verir misiniz?” sorusuna olumlu yanıt verenlerin oranı ise yüzde 36,3’te kaldı.
PİAR’ın araştırmasına katılanlardan “Size göre Türkiye’nin en önemli sorunu nedir?” sorusuna yanıt verenlerin yüzde 26,4’ü Türkiye’nin en önemli sorununun ekonomi olduğu görüşünde. İkinci sırada yüzde 18 ile Suriyeli sığınmacılar sorun olarak görülürken yüzde 15,6 ile üçüncü sırada yer alan işsizliği, yüzde 11,8 ile adalet, yüzde 9,5 ile eğitim, yüzde 7,7 ile terör ve yüzde 5,7 ile yolsuzluk izledi.
Katılımcıların yüzde 27,7’si “Bugün seçim olsa hangi partiye oy verirsiniz?” sorusuna AK Parti yanıtını verdi. Katılımcıların en çok desteklediği ikinci parti yüzde 22 ile CHP olurken HDP, yüzde 9,2 oy oranı ile üçüncü sırada yer aldı. Yüzde 8,1 ile dördüncü sırada olan MHP’yi yüzde 6,9 ile İYİ Parti, yüzde 1,2 ile de Saadet Partisi takip etti. Katılımcıların yüzde 11,8’i oy kullanmayacağını açıklarken kararsızlarının oranı da yüzde 12,7 oldu. Oy kullanmayacağını açıklayanlar ile kararsızların toplan oranı yüzde 24,5’lik bir blok oluşturarak AK Parti seçmeninden sonraki en büyük bloku oluşturdu. Çekimser oylar dağıtıldığında ortaya çıkan tabloya göre ise AK Parti yüzde 36,7, CHP yüzde 29,1, HDP yüzde 12,2, MHP yüzde 10,8 ve İYİ Parti yüzde 9,1 oy oranına ulaştı.
Muhalif taban erken seçim istiyor
Yerel seçimlerde CHP – İYİ Parti ittifakının büyükşehirlerde gösterdiği performansın ardından gündeme gelen erken tartışmalarıyla ilgili soruya katılımcıların yüzde 55,1’lik kesimi erken seçime gerek olmadığı yanıtını verirken erken seçime gidilmesini isteyenlerin oranı yüzde 34,2 oldu. Erken seçim konusuna partilere göre bakıldığında Cumhur İttifakı’nı oluşturan partilerden AK Parti’nin seçmeni yüzde 75, MHP’nin seçmeni ise 74,1 oranında erken seçime karşı çıktı. Saadet Partisi seçmeni yüzde 51,3 oranı ile erken seçime karşı çıkan diğer bir blok oldu. CHP seçmeni yüzde 62,1, İYİ Parti seçmeni ise yüzde 55,1 ile erken seçime gidilmesinden yana.
Araştırma kapsamında katılımcılara yöneltilen bir diğer soru da eski Başbakan Ahmet Davutoğlu, AK Parti’den istifa eden eski Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve eski Cumhurbaşkanı Abdullah Gül etrafında gündeme gelen yeni parti kurma çalışmalarına yönelik oldu. Buna göre katılımcıların yüzde 53,9’u merkez sağda yeni bir partinin kurulması gerektiğini savundu. Yeni bir partinin kurulması fikrine sıcak bakanlar yüzde 78,9 ile CHP ve yüzde 77,1 ile HDP seçmeni oldu. Yeni parti görüşüne uzak duranların oranı ise yüzde 30,9 şeklinde belirlendi. İYİ Parti seçmeni yüzde 70,5, MHP seçmeni yüzde 68,7 ve Saadet Partisi seçmeni yüzde 85,1 oranında yeni parti fikrine karşı çıkarken tartışmaların merkezinde yer alan AK Parti’nin seçmeni ise yüzde 48,9 oranında yeni bir partinin kurulmasına karşı çıktı. AK Parti seçmeninden merkez sağda kurulacak yeni bir partiyi destekleyenlerin oranı ise yüzde 33,1 şeklinde gerçekleşti.
Babacan’ın oy oranı yüzde 8,9
Ali Babacan liderliğinde kurulacak partiye oy vereceğini söyleyenlerin oranı yüzde 8,9 oldu. AK Parti seçmeni içinde bu oran yüzde 16,1’de kalırken, Saadet Partisi seçmeni yüzde 30,4 oranı ile Babacan liderliğindeki partiyi en çok destekleyecek kitle oldu. Ahmet Davutoğlu’nun liderliğinde kurulacak partiye oy vereceğini dile getirenler ise yüzde 3 bandının altında kaldı. Davutoğlu, hiçbir parti seçmeninden yüzde 10’un üzerinde destek alamazken eski Başbakan’ı en çok destekleyen seçmen grubu yüzde 5,7 oranı ile AK Parti oldu.
“Parlamenter sisteme dönülsün”
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin birinci yılında yapılan araştırmada başkanlık sistemi de soruldu. Parlamenter sistemin geri gelmesi gerektiği görüşünde olanlar yüzde 62,5 olarak gerçekleşti. CHP ve İYİ Parti seçmeni yaklaşık yüzde 96 oranında parlamenter sistemine geri gelmesini isterken bu oran HDP seçmenleri arasında yüzde 75,1, MHP seçmenleri arasında ise yüzde 55,2 oldu. Seçmeninin çoğunluğu tarafından başkanlık sisteminin desteklendiği tek parti ise AK Parti oldu. İktidar partisinin seçmenlerinden yüzde 60,1’i başkanlık sisteminin devam etmesi gerektiğini söyledi. Sistemin devamlılığını isteyenlerin genel oranı ise yüzde 26 oldu.
Erdoğan’ın oyu düştü
Araştırmanın bulgularına göre, Haziran 2018’de genel seçim ile birlikte yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde yüzde 52,6 oy olarak yeni sistemin ilk Cumhurbaşkanı olan Erdoğan’ın oy oranı da düştü. “Bugün Cumhurbaşkanlığı seçimi olsa Recep Tayyip Erdoğan’a oy verir misiniz?” sorusuna olumlu yanıt verenlerin oranı yüzde 36,3’te kaldı. Erdoğan, genel başkanlık görevini de yürüttüğü AK Parti’nin seçmeninden yüzde 2,5 fire verirken CHP, HDP ve İYİ Parti seçmenlerinin tamamı Erdoğan’ı desteklemeyeceğini söyledi. İktidarın seçim ortağı MHP’de ise kafalar karışık. MHP seçmeninin yüzde 32,1’i Erdoğan’ı destekleyeceğini söylerken yüzde 32’si desteklemeyeceğini, yüzde 35,9’u ise oyunu diğer adaya göre belirleyeceğini ifade ediyor.
Irkçı ayrımcılık yükselişte
Araştırmada dikkat çeken bir diğer başlık ise katılımcıların ekonomiden sonraki en önemli sorun olarak gördüğü Suriyeli sığınmacılara yönelik. İktidarın dış politikası nedeniyle sayıları 3 milyon 600 bini aşan Türkiye’deki Suriyelilere karşı yükselen ayrımcılığı ortaya koyan araştırmaya göre katılımcıların yüzde 80’den fazlası Suriyelilerden rahatsızlık duyuyor ve Türkiye’nin sığınmacılara ev sahipliği yapmasını istemiyor. Suriyeli sığınmacıların ülkelerine geri gönderilmesi gerektiğini savunanlar yüzde 82 düzeyindeyken sığınmacılara yönelik uyum ve eğitim sürecinin işletilmesi gerektiğini savunanların oranı ise yüzde 17’de kaldı. Ayrıca araştırmaya katılanların yaklaşık yüzde 70’i Suriyeli sığınmacıların plajlara girmesinin yasaklanmasını ve sığınmacılara yardım yapılmaması kararını destekliyor.